در این مقاله می‌خواهیم شما را با یکی از بابونه‌های درجه یک که به بابونه شیرازی مشهور بوده و طرفداران زیادی دارد آشنا کنیم. شاید بپرسید چرا طرفدار زیاد؟ جوابش معلوم است؛ بخاطر خواص بی نظیری که دارد! بابونه گیاهی است که شاخه‌های آن سبز و نازک و باریک و برگ آن سفید است. در انتهای این ساقه، گل بابونه زرد رنگ در مرکز وجود دارد به طوریکه اطراف آن گلبرگ‌های به رنگ سفید، زرد و یا ارغوانی دیده می‌شود. این گیاه در سطوح و دیوارها هم رشد می‌کند اما در خشکی سریع‌ترین رشد را دارد.

بابونه از گیاهان شناخته شده و پر مصرف در طب سنتی ایران است. گیاهی ضد درد، ضد التهاب ، ضد اسپاسم عضلات بوده، این گیاه از خانواده کاسنی‌ها است و گل آن گرم و خشک و ریشه‌ی آن گرم‌تر و خشکتر از گل است و حتی این ریشه هم کاربردهای زیادی در طب سنتی دارد.

در منابع کهن طبی برای گیاه بابونه نام‌های مختلفی بیان شده است. از طرفی گونه‌های مختلفی با این نام در ایران رویش داشته و در بازار دارویی عرضه می‌شوند. یکی از معروفترین این گونه‌ها، ماتریکاریا کامومیلا (Matricaria chamomilla) معروف به بابونه شیرازی است که در ایران و جهان پراکنده شده است و همه‌ی جهان با آن و خواص بی نظیر آن آشنایی کامل دارند و جزء جدا نشدنی از طب سنتی و یا دمنوش‌های گیاهی است. سایر اسامی این گیاه ، عبارت است از بابونه‌ی زرد، بابونه‌ی رنگ و ستاره سفید!

مشخصات ظاهری بابونه شیرازی

بابونه شیرازی گیاهی یکساله (یک سال عمر می‌کند)، معطر، دارای ساقه و برگ باریک و منشعب و در انتها دارای گل‌های کناری (زبانه‌ای ) معمولاً به رنگ سفید و گل‌های میانی (لوله‌ای‌) به رنگ زرد است. گل‌های زبانه‌ای (کناری) پس از شکفتن کامل، حالت خمیده به سمت پایین پیدا می‌کنند.

تراكم گياهي بابونه شیرازی: 500000-400000 بوته در هكتار

ميزان بذر مورد نياز كاشت بابونه شیرازی: 3-5/4 كيلوگرم در هكتار (در صورت خلوص 95 درصدی بذر)

 روش كاشت بابونه شیرازی: بذرکاری (مستقيم)

 ميزان آبياري بابونه شیرازی: 12-8 نوبت آبياري كامل نياز دارد

زمان كاشت بابونه شیرازی: نيمه دوم اسفند (كشت بهاره) و نيمه دوم شهريور (كشت پاييزه) تا آخر مهرماه بسته به مناطق مورد کشت

زمان برداشت بابونه شیرازی:  وقتي گلها كاملاً باز شده باشند

محل کشت در جهان

اروپا ، آسیای مرکزی ، سیبری ، افغانستان و عراق

محل کشت در ایران

 فارس، تهران، جيرفت، كهكيلويه و بويراحمد، مازندران، گلستان

نحوه کشت بابونه شیرازی

جهت کشت گل بابونه شیرازی می‌توان از دانه و یا قلمه آن استفاده کرد. در روش دانه، دانه‌های گل بابونه را تهیه کنید، می‌توان از گل٬های بابونه دانه آن را به دست آورد. دانه‌ها را بعد از سرما در گلدان یا در زمین بکارید. و در روش قلمه، یکی از شاخه‌های بابونه به بلندی 8 تا 12 سانتی‌متر جدا کنید و آن را بکارید.

بذر بابونه در دمای ۶ تا ۷ درجه سانتیگراد جوانه می‌زند و برای رویش به نور احتیاج دارد. گیاه بابونه در کلیه‌ی مراحل رشد و گل‌دهی به نور نیاز دارد زیرا وجود این عامل سبب افزایش عملکرد و همچنین افزایش درصد ماده موثره درون گل‌ها می‌گردد. بنابراین بهتر است در محل‌هایی که سایه است کشت انجام نشود. این گیاه در مقابل سرما مقاوم است اما سرمازدگی به طور چشمگیری باعث کاهش عملکرد محصول می‌گردد. بابونه در مرحله جوانه‌زنی و گلدهی به مقدار مناسبی آب نیاز دارد که اثر زیادی در عملکرد، رویش و خواص آن خواهد داشت. بابونه در خاک‌های رُسی، شنی و لومی بهترین جواب را می‌دهد. اسیدیته (pH) مناسب خاک برای بابونه بین ۶ تا ۸ است.

موارد مصرف بابونه شیرازی

بابونه شیرازی را می توان به سه طریق مصرف کرد و از مزایای درمانی آن بهره برد:

• موضعی: جهت رفع التهاب می‌توان بابونه را بر روی محل مورد نظر قرار داد.
• خوراکی: تهیه دمنوش بابونه شیرازی و مصرف آن به منظور تقویت معده استفاده می‌گردد. همچنین دمنوش این گیاه فوق‌العاده خاصیت ضداسپاسم دارد و آرامبخش است.
• به صورت بخور: استفاده از بخور بابونه شیرازی برای درمان سیوزیت، سرماخوردگی و تسکین چشم درد مفیده بوده، از دیگر خواص بخور بابونه شیرازی پاکسازی پوست و رفع جوش و آکنه است.

نحوه بخور دادن با بابونه:

مقداری گل ختمی و گل بابونه را در ظرف آب جوش می‌ریزیم و سپس درپوش ظرف را به مدت ۱۰ دقیقه قرار داده تا دم بکشد و سپس درپوش ظرف را برداشته و یک پارچه‌ی کلفت روی سر خود و ظرف انداخته و همینطور که صورتمان بالای ظرف و در معرض بخارها قرار دارد با کمک دو انگشت دستمان پوست صورت را ماساژ می‌دهیم و این عمل را چندین بار تکرار می‌کنیم.

مهمترین خواص بابونه شیرازی

ابن سينا به خواص اين گياه برای بهبود ورم‌ها، جوش‌ها و تب‌های مختلف اشاره كرده و اثراتش را روی اندام‌های دفعی و گوارشی، مفاصل، سر، چشم و قفسه سينه به طور کامل توضيح داده است. بابونه در بریدن تب مشهور است و از آن برای درمان سرماخوردگی نیز استفاده می‌شود. همچنین مقوی معده و بادشکن نیز می‌باشد.

بنا به اعتقاد شیخ ابوعلی سینا، به علت خاصيت سست كنندگی و تحلیل برندگی بابونه، تسكين دهنده ورم‌های ناشی از گرمی نیز می‌باشد و باعث تقويت اعضایی كه اعصاب از آن می‌گذرد نیز خواهد شد. و چون حرارتش شبيه به حرارت جاندار است، بهترين دارو برای رفـع خستگی نسبت به دیگر داروها است.

بابونه برای سر دردهای ناشی از سردی و تخليه سر از فضولات مفيد اسـت، چـون خاصيت تحليل برندگی بدون جذب دارد.

مصرف دم‌کرده بابونه به شکل ناشتا مقوی معده و بادشکن است و استفاده از بخور دم کرده آن بر روی صورت، باعث شادابی و تجدید حیات سلول‌های پوست می‌شود.

موارد منع مصرف بابونه:

منع مصرف به طور نادر در کسانی خواهد بود که به ترکیبات این گیاه (لاکتون) حساسیت دارند و یا به طور کلی به گیاهان خانواده کومپوزیته حساسیت دارند. همچنین برای خانم‌هایی که در دوران حاملگی هستند، مصرف بیشت از حد آن توصیه نمی‌شود.