دانه کرچک چیست و فواید آن برای سلامتی کدام است؟

دانه کرچک چیست؟

دانه کرچک با نام علمی:Ricinus Communis و نام انگلیسی:Castor bean plant دانه ای روغنی است که بیش از 60 درصد آن را روغن تشکیل می دهد .این گیاه به عنوان یک گیاه دارویی دارای قدمتی طولانی بوده و تاریخچه کاشت و استفاده از آن به حدود 4000 سال قبل از میلاد حضرت مسیح باز می گردد .

گیاه شناسی کرچک

گیاه کرچک گیاهی علفی و یک ساله است که دارای برگ‌ های بزرگ، منفرد، پنجه‌ ای شکل و مرکب از 5 تا 11 لب عمیق دندانه دار با دمبرگ دراز می باشد که گل های آن به صورت خوشه‌ی مجتمع بوده و به دو صورت گل نر و ماده وجود دارد .گل ها در اواخر مرداد ماه و شهریور ماه ظاهرمی شود . میوه کرچک به شکل کپسول خاردار و مدوری است که حاوی سه عدد دانه با پوسته منقوش و مغز سفید می باشد. درون دانه های کرچک یک مغز کرم یا سفید بسیار روغنی قرار دارد.این دانه دارای ارزش اقتصادی بوده و از مهم ترین دانه های روغنی به شمار می آید و امروزه کشور هند به عنوان بزرگ ترین تولید کننده کرچک در دنیا شناخته می شود . این گیاه بومی مناطق گرمسیر بوده و زادگاه اصلی آن حبشه می باشد و از آن جا به سایر نقاط دنیا مثل آسیا و آفریقا، انتقال یافته و امروزه در ایران در نقاط مختلفی از جمله سیستان و بلوچستان، یزد، خوزستان و خراسان کاشته می شود.بنابراین حتما به خوبی متوجه شده اید که دانه گیاه اصلی ترین قسمت دارای خاصیت دارویی این گیاه به واسطه وجود روغن های درون آن می باشد.

ترکیبات شیمیایی موجود در دانه کرچک

طبیعت گیاه کرچک گرم و خشک بوده و ترکیبات شیمیایی موجود در آن شامل ریسین، اولئیک اسید،پالمیتیک اسید،اولئیک اسید،لینولئیک اسید،دی هیدروکسی استئاریک اسید و چند گلیسیرید می باشد. در دانه کرچک روغنی ثابت به نام روغن کرچک وجود دارد که به عنوان فرآورده اصلی این گیاه محسوب می شود .البته نباید فراموش کرد که در دانه کرچک ماده سفید رنگ خیلی سمّی نیز وجود دارد که درحقیقت پروتئین سمی دانه کرچک شناخته شده است.

خواص درمانی کرچک

مهم ترین خواص دانه کرچک در طب سنتی عبارت است از :

1. دانه کرچک به عنوان درمانی گیاهی در درمان طبیعی مشکلات خاص سیستم گوارشی بسیار نافع است .از این رو این گیاه در رفع یبوست و مشکلات روده بسیار مفید است . 
2. این گیاه به عنوان یک ضد التهاب طبیعی می تواند در درمان برخی از بیماری های التهابی هم چون روماتیسم مورد استفاده قرار گرفته و به کاهش درد های ناشی از این بیماری کمک بسیاری نماید .این ماده گیاهی به علت دارا بودن اسید ریسیولین، اسید اولئیک، اسید لینولئیک و سایر اسید های چرب  علاوه بر کاهش التهابات در بییماری روماتیسم در کاهش التهابات گوش میانی و کاهش درد های ناشی از آرتروز و …بسیار مفید می باشد.
3. اگر به دنبال داشتن مژه ها و ابروهایی پرپشت می باشید ،اگر می خواهید لبانی نرم و لطیف داشته باشید و اگر می خواهید به آسانی در منزل پوستتان را لایه برداری نمایید از معجزه روغن کرچک در راستای زیبایی پوست و مویتان غافل نشوید .
4. برای درمان خشکی پوست و آبرسانی سریع به موها و پوست خود می توانید از روغن کرچک و فواید آن استفاده نمایید .
5. روغن کرچک همچنین در درمان لک ها پوستی بسیار نافع بوده و شفافیت از دست رفته پوستتان را به آن باز می گرداند.
6. مصرف روغن کرچک به صورت موضعی می تواند در از بین بردن پینه پا، میخچه و گوشت اضافی و زگیل نیز کاربرد گسترده ای داشته باشد.
7. روغن کرچک در درمان بیماری های پوستی انگلی نیز بسیار نافع است و استفاده از آن نتایج موثری را به همراه دارد .

مضرات دانه کرچک

مهم ترین مضرات دانه کرچک را می توان موارد زیر برشمرد:

1. زیاده روی در مصرف این ماده منجر به بروز حالت تهوع و در برخی موارد نادر اختلالاتی در ریتم و عملکرد قلب خواهد شد .
2. با توجه به این که این ماده گیاهی ماده ای ضد یبوست است از این رو زیاده روی در مصرف آن می تواند اسهال شدید را در پی داشته باشد .
3. با توجه به طبع گرم کرچک زیاده روی در مصرف آن می تواند در برخی افراد منجر به بروز واکنش های آلرژیک گردد .
4. تنگی نفس،گرفتگی عضلات و سرگیجه از دیگر عوارض نادری هستند که در اثر زیاده روی در مصرف این ماده ممکن است ایجاد شود که در این صورت مراجعه به مراکز درمانی در اسرع وقت الزامی می باشد .