خواص رازیانه در درمان بیماری‌ها در طب سنتی

 

 

خواص رازیانه چیست؟

رازیانه (Foeniculum vulgare) گیاهی معطر است که منشا آن منطقه مدیترانه بوده و مصارف آشپزی و دارویی زیادی دارد. این گیاه به عنوان یک گیاه طبیعی در سراسر جهان گسترش یافته و دستکاری نشده است، اما هنوز هم عمدتاً در آب و هوای ساحلی و در سواحل رودخانه‌ها رشد می‌کند.

جدای از کاربردهای رازیانه که قبلاً ذکر شد، کاربردهای دارویی و فواید سلامتی فراوانی به این گیاه اطلاق  شده که عمدتاً به دلیل ترکیبات اسانس آن است و در ادامه به طور خلاصه به آنها اشاره می‌شود.

خواص تغذیه‌ای رازیانه

با توجه به پایگاه داده ملی مواد مغذی USDA به عنوان یک مرجع استاندارد، پیاز رازیانه منبع انرژی، ویتامین C، فیبر غذایی، پتاسیم و سایر مواد معدنی ضروری مانند کلسیم، فسفر و سدیم است. از طرفی مقدار کمی آهن، منیزیم، روی، نیاسین و ویتامین K را فراهم کرده، همچنین حاوی ویتامین‌های B، بتا کاروتن، ویتامین A، فلاونول‌ها است.

خواص رازیانه در طب سنتی

اجازه بدهید با جزئیات دقیق‌تری به مهمترین فواید سلامتی رازیانه نگاهی بیندازیم:

رازیانه منبع غنی ویتامین C

یک فنجان عرق رازیانه حاوی تقریباً ۲۰ درصد از نیاز روزانه ویتامین C است که آن را منبعی کاملاً غنی از این ویتامین و مفید برای رژیم غذایی ما معرفی می‌کند. ویتامین C سلامت کلی سیستم ایمنی را بهبود بخشیده و از دیواره‌های رگ‌های خونی به عنوان یک آنتی‌اکسیدان در برابر اثرات مضر رادیکال‌های آزاد که اغلب می‌توانند منجر به بیماری‌های قلبی شوند، محافظت می‌کند. از جمله خواص رازیانه برای پوست، کمک به تشکیل کلاژن، تولید و ترمیم بافت‌های پوست است.

رازیانه برای پیشگیری از کم خونی

آهن و هیستیدین، اسید آمینه‌های موجود در رازیانه، هر دو در درمان کم خونی مفید هستند. در حالی که آهن جزء اصلی هموگلوبین است، هیستیدین تولید هموگلوبین را تحریک کرده و همچنین به تشکیل سایر اجزای مختلف خونی کمک می‌کند.

خواص رازیانه برای معده

جویدن دانه‌های رازیانه بعد از غذا، به ویژه در شبه قاره هند، یک عمل رایج است. این کار سال‌هاست انجام می‌شود چرا که تصور می‌شود هضم غذا را تسهیل نموده و بوی بد دهان را از بین می‌برد.

 

از جمله خواص رازیانه دم کرده، محرک بودن برخی از اجزای موجود در آن است زیرا ترشح شیره گوارشی و معده را تحریک کرده و بدین طریق التهاب معده و روده را کاهش می‌دهند، در نتیجه جذب مواد مغذی مناسب از طریق غذا را تسهیل می‌کنند. علاوه بر این، رازیانه می‌تواند یبوست را از بین ببرد و از بدن در برابر طیف گسترده‌ای از مشکلات روده‌ای که می‌تواند ناشی از انسداد باشد محافظت کند. این ماده همچنین دارای خواص ضد اسیدی است و به طور گسترده در آماده سازی‌های ضد اسید استفاده می‌شود. در کاربردهای آشپزی نیز به عنوان ماده اصلی در بسیاری از پیش غذاها استفاده می‌گردد.

رازیانه برای کاهش نفخ

رازیانه به دلیل خواص ضد نفخ اسید آسپارتیک موجود در آن، به عنوان یک ضد نفخ بسیار محبوب عمل می‌کند. عصاره آن را بسیاری از نوزادان گرفته تا افراد مسن می‌توانند به عنوان راهی برای کاهش نفخ و دفع گاز اضافی معده استفاده کنند. معمولاً در داروها نیز از رازیانه برای کاهش علائم سوء هاضمه و نفخ غیر زخمی در نوزادان و کودکان خردسال استفاده می‌شود.

رازیانه در درمان یبوست

دانه‌های رازیانه، به‌ویژه به‌صورت پودر، به‌عنوان یک ملین احتمالی، به‌ویژه در طب آیورودا، عمل می‌کنند. در حالی که اثر محرک آن به حفظ حرکت مناسب روده‌ها کمک کرده و در نتیجه به عمل دفع کمک می‌کند، بنابراین دانه‌های آن باعث پاکسازی روده‌ها می‌شود. رازیانه همچنین معمولاً در داروهایی یافت می‌شود که درد شکم، اسهال، سندرم روده تحریک‌پذیر  (IBS) و سایر مشکلات روده را درمان می‌کنند.

 

رازیانه و کاهش احتمال بیماری‌های قلبی

همانطور که در بالا ذکر شد، رازیانه می‌تواند منبع خوبی از فیبر باشد. اما بر اساس تحقیقات انجام شده در مجله آمریکایی تغذیه بالینی، علاوه بر مزایایی که فیبر برای هضم دارد، قادر است به حفظ سطح کلسترول سالم جریان خون نیز کمک کند. این گفته بدان معنی است که می‌تواند حذف LDL مضر یا کلسترول بد را که عامل اصلی بیماری‌های قلبی، آترواسکلروز و سکته است، تحریک نماید.

اثرات بالقوه ضد سرطانی در رازیانه

خود سبزی خام رازیانه به طور گسترده در مورد محافظت از سرطان مورد مطالعه قرار نگرفته است. با این حال، عصاره دانه رازیانه کمی بیشتر مورد بررسی قرار گرفته و یافته‌های یک مطالعه در مورد محافظت از سرطان بسیار قابل توجه بود. این یافته‌ها نشان داد که در نمونه‌های حیوانی، عصاره رازیانه نه تنها می‌تواند به دلیل غلظت فلاونوئیدها، آلکالوئیدها و فنل‌ها از رشد تومورها جلوگیری کند، بلکه حتی این پتانسیل را دارد که در برابر اثرات مضر رادیوتراپی در طول درمان سرطان، به عنوان یک عامل محافظ شیمیایی عمل کند. طبق همین مطالعه، عصاره دانه رازیانه پتانسیل ضد سرطانی را در برابر سرطان سینه و سرطان کبد نشان می‌دهد.

رازیانه برای تنظیم فشار خون

رازیانه منبع بسیار غنی پتاسیم بوده که می‌تواند یک ماده مغذی ضروری در بدن ما باشد و طبق گزارشی که در مجله فشار خون منتشر شده برای تعدادی از فرآیندهای مهم حیاتی است. یکی از ویژگی‌های پتاسیم کیفیت آن به عنوان گشادکننده عروق است، به این معنی که تنش رگ‌های خونی را کاهش داده و در نتیجه فشار خون را کاهش می‌دهد. فشار خون بالا با طیف وسیعی از مشکلات سلامتی از جمله حمله قلبی، سکته مغزی و تصلب شرایین مرتبط است. همچنین، برای دیابتی‌ها، مشکلات فشار خون می‌تواند مدیریت سطح انسولین و گلوکز آنها را بسیار دشوار کند و قادر است علت بسیاری از عوارض بالقوه کشنده باشد. گنجاندن یک فنجان پیاز رازیانه در رژیم غذایی روزانه می‌تواند سطح پتاسیم و تمام فوایدی که همراه با آن دارد را افزایش دهد.

رازیانه و بهبود عملکرد مغز

پتاسیم که در مقادیر بالایی در پیاز و دانه‌های رازیانه یافت می‌شود، یک الکترولیت است، به این معنی که می‌تواند افزایش هدایت الکتریکی در سراسر بدن را تسهیل کند. این وضعیت شامل اتصالات درون مغز است که همانند یک تابلو برق واقعی از جریان‌های الکتریکی عمل می‌کند. پتاسیم می‌تواند از طریق این کیفیت به افزایش عملکرد مغز و توانایی‌های شناختی آن کمک کند. همچنین، رازیانه یک گشادکننده عروق است، به این معنی که قادر است اکسیژن بیشتری به مغز رسانده و فعالیت عصبی می‌توانند عملکرد مطلوبی داشته باشند.

درمان موثر اسهال با رازیانه

رازیانه برای درمان اسهال ناشی از عفونت‌های باکتریایی مفید است، زیرا ممکن است دارای برخی از اجزاء مانند آنتول و سینئول باشد که می‌تواند خواص ضد عفونی کنندگی و ضد باکتریایی داشته باشد. برخی از اسیدهای آمینه موجود در رازیانه مانند هیستیدین می‌توانند به هضم و عملکرد صحیح دستگاه گوارش کمک کنند و در نتیجه به از بین بردن اسهال ناشی از سوء هاضمه کمک کنند. رازیانه از دیرباز توسط فرهنگ‌های بومی به عنوان راهی برای از بین بردن اسهال استفاده می‌شده است.

کاهش علائم کولیک با رازیانه

مطالعاتی حاکی از این است که چای گیاهی تهیه شده با استفاده از گیاهان مختلف از جمله رازیانه و روغن رازیانه پتانسیل تسکین علائم قولنج را دارد. رازیانه خاصیت ضد اسپاسم خاصی دارد که به شل شدن عضلات و کاهش ناراحتی ناشی از قولنج کمک می‌کند. مولکول‌های پلیمری و سنگین در درمان قولنج کلیوی مفید هستند. چنین پلیمرهایی که فیتواستروژن نیز نامیده می‌شوند، به عنوان جزئی از اسانس رازیانه، یافت می‌شوند. با این حال، تحقیقات علمی بیشتری برای بررسی فواید و اثرات آن بر انسان مورد نیاز است.

تقویت ایمنی بدن با رازیانه

رازیانه سرشار از مواد مغذی بسیار از جمله ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و از بدن در برابر عفونت‌ها و آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند.

تنظیم قاعدگی و خواص رازیانه برای زنان

رازیانه همچنین یک ماده قاعدگی آور است، به این معنی که تصور می‌شود با تنظیم مناسب عملکرد هورمونی در بدن، قاعدگی را تسهیل و تنظیم می‌کند. علاوه بر این، رازیانه در تعدادی از محصولات مصرفی برای کاهش اثرات سندرم پیش از قاعدگی استفاده می‌شود و همچنین به طور سنتی به عنوان یک مسکن تسکین دهنده درد و آرامش بخش برای زنان یائسه به کار می‌رود.

خواص عرق رازیانه برای چشم

استفاده از رازیانه در وعده‌های غذایی می‌تواند به محافظت از چشم‌ها در برابر التهاب کمک نموده و همچنین در کاهش اختلالات مربوط به پیری زودرس و دژنراسیون ماکولا موثر واقع شود. این حالت به دلیل فراوانی آنتی اکسیدان‌ها (ویتامین C و اسیدهای آمینه مانند آرژنین که برای جوان سازی بافت‌ها و جلوگیری از پیری بسیار مفید هستند)، سم زدا‌ها و محرک‌ها است. آنها به طور خاصی در اسانس رازیانه و همچنین مواد معدنی مانند کبالت و منیزیم یافت می‌شوند. در نهایت می‌توان آب برگ‌های آن و خود گیاه را به صورت خارجی به چشم‌ها زد تا سوزش و خستگی چشم را کاهش داد.

رازیانه همچنین منبعی غنی از فلاونوئیدها است که در محافظت از مرگ سلول‌های رنگدانه به دلیل مرگ ناشی از استرس اکسیداتیو بسیار مفید است.

خواص رازیانه برای گلو درد

رازیانه به دلیل وجود سینئول و آنتول که ماهیت خلط آور دارند و از دیگر خواص آن به شمار می‌روند، در ناراحتی‌های تنفسی مانند احتقان، برونشیت و سرفه مفید هستند. دانه و پودر رازیانه می‌تواند به شکستن بلغم و شل شدن سریع سموم تجمع یافته در گلو و مجرای بینی برای دفع از بدن کمک کنند تا بدین ترتیب بهبودی سریع از شرایط تنفسی تضمین شود.

مضرات رازیانه

استفاده زیاد از رازیانه می‌تواند باعث مشکل در تنفس، افزایش تپش قلب، ضربان قلب نامنظم و مشکلات عصبی مختلف شود. بنابراین، از فواید چشمگیر رازیانه در حد اعتدال لذت ببرید. 

کلام آخر

باید به خاطر داشته باشید که اغلب، زیاده‌روی در مصرف هر چیزی مضر است. برخی از اجزای اسانس رازیانه مانند آنتول و چند ماده شیمیایی دیگر موجود در خود گیاه در صورت مصرف زیاد می‌توانند خطرناک باشند.