مزاج شناسی

مفهوم مزاج

• از نظر لغوی به معنی در هم امیختن است.

هر جسم مرکبی از هر 4 رکن تشکیل شده است و اختلاف مقدار این ارکان در اجسام، آن ها را از یکدیگر متمایز میکند.

• مزاج در طب سنتی به معنی کیفیت یکسان و جدیدی است که در نتیجه آمیختن ارکان با یکدیگر و فعل و انفعال آن ها در یک جسم مرکب به وجود می آید.
• مقدار و نسبت  موجود از هر کدام از این ارکان، تعیین کننده مزاج جسم مرکب خواهد بود.
• در جهان آفرینش به تعداد موجودات جاندار و بی جان مزاج داریم.

انواع مزاج

مزاج انسان به دو دسته کلی تقسیم میشود:

1. مزاج ذاتی (مادر زادی، مولودی یا جبلی):مزاج ذاتی مزاجی است که شخص با آن زاییده شده است.
2. مزاج اکتسابی (عارضی یا عرضی):مزاج عارضی مزاجی است که در اثر تغییر مزاج ذاتی توسط عواملی همچون فصل،سن،جنس،مکان زندگی،اعراض نفسانی و ...به وجود آمده است.

• نکته ی مهم:ملاک تمام ویژگی ها برای شناسایی مزاج یک فرد، مزاج ذاتی یا جبلی وی است، لذا مواردی که در ادامه به آن اشاره میشود مربوط به این قسم از مزاج است.

مزاج های اصلی را میتوان در 9 طبقه به شرح ذیل دسته بندی کرد:

1. افرادی که عنصر هوادر آنان بیشتر از سایر عناصر است، مزاج گرم و تر دارند و آن ها را دموی مزاج می نامند.
2. افرادی که عنصر آتش در آنان بیشتر از سایر عناصر است، مزاج گرم و خشک دارند و آن ها را صفراوی مزاج می نامند.
3. افرادی که عنصر خاک در آنان بیشتر از سایر عناصر است، مزاج سرد و خشک دارند و آن ها را سوداوی مزاج می نامند.
4. افرادی که عنصر آب در آنان بیشتر از سایر عناصر است، مزاج سرد و تر دارند و آن ها را بلغمی مزاج می نامند.
5. افرادی که عناصر هوا و آتش در آنان بیشتر از سایر عناصر است، مزاج گرم دارند و از لحاظ تری و خشکی معتدل هستند.
6. افرادی که عناصر هوا و آب در آنان بیشتر از سایر عناصر است، مزاج تر دارند و از لحاظ گرمی و سردی معتدل هستند.
7. افرادی که عناصر آتش و خاک در آنان بیشتر از سایر عناصر است، مزاج خشک دارند و از لحاظ گرمی و سردی معتدل هستند.
8. افرادی که عناصر خاک و آب در آنان بیشتر از سایر عناصر است، مزاج سرد دارند و از لحاظ تری و خشکی معتدل هستند.
9. در تعدادی از افراد نیز این عناصر نسبتا در حالت تعادل هستند، این افراد مزاج معتدل دارند.